Phần 1: Những người sống vì bản ngã, sống trong ác pháp - Leo toà nhà - đấu bò - chơi với cá sấu

Đức Phật thường nhấn mạnh rằng con người sống trong vòng luân hồi, bị chi phối bởi ác pháp. Vậy ác pháp là gì?

Trong Phật giáo, ác pháp (tiếng Phạn: Akusala-dharma) là những trạng thái tâm lý và hành động bất thiện, gây ra đau khổ cho bản thân và cho người khác. Ác pháp đối lập với thiện pháp (kusala-dharma), là những trạng thái tâm lý và hành động có lợi, dẫn đến hạnh phúc và giải thoát.

Đức Phật dạy rằng ác pháp có gốc rễ từ ba độc tố chính: Tham (Lobha), Sân (Dosa), và Si (Moha). Những độc tố này là nguyên nhân sâu xa dẫn đến mọi hành vi bất thiện của con người.

Đức Phật đã dạy rằng con người không có bản ngã. Đức Phật khẳng định rằng không có một cái "tôi" cố định, bất biến. Mọi thứ đều nương tựa vào nhau mà sinh khởi và đều vô thường (thay đổi), khổ (không thỏa mãn), và vô ngã (không có tự tính cố định). Khi thấu hiểu được tính vô ngã, con người có thể buông bỏ sự chấp trước vào "cái tôi", giảm bớt tham ái, sân hận và si mê, từ đó đạt được sự an lạc và giải thoát.

Ác pháp có thể biểu hiện ở ba phương diện: thân, khẩu (lời nói) và ý (suy nghĩ).

Hôm nay, ở đề tài này, Lớp học trí tuệ giải thoát - sống an lành của Chúng ta sẽ bàn về ác pháp thể hiện ở phương diện thân, hành động vì bản ngã. Phân tích khía cạnh: Gieo nhân - Nguồn gốc ác pháp - Nghiệp quả bất thiện - Lời khuyên giải.  

Đây là những ví dụ về ác pháp:

1- Anh chàng muốn thể hiện bản thân, vì bản ngã, anh muốn mọi ngưới chú ý đến mình, muốn được nổi tiếng, cho rằng ta giỏi hơn người khác.

- Anh leo toà nhà cao chọc Trời, leo đến giữa toà nhà thì thấy quá khó, muốn leo xuống lại nhưng sợ mọi người chê bai, đàm tiếu, nên vì sĩ diện, cái tôi quá cao nên anh ta tiếp tục lên leo, khi cách đỉnh 40 mét, vì quá kiệt sức, cạn kiệt sức, anh ấy đã nhắn nhủ gia đình, "gọi từ biệt với cha là đừng lo cho anh ấy, tối nay sẽ không về ăn cơm đâu, ba mẹ phải sống thật tốt nhé, đừng buồn vì con". Đây là những lời nói biện hộ cho sự không yêu quý bản thân, trân trọng sinh mạng mà ba mẹ đã ban tặng, nuôi dưỡng trưởng thành, còn rất trẻ chưa lo được gì cho gia đình nhưng lại báo khổ cha mẹ.

- Mặc dù đã thực hiện thành công leo tới đỉnh toà nhà, nhưng anh ta đã bị cánh sắt bắt, đúng như lời anh ấy nói, tối nay anh ấy sẽ không về ăn cơm với gia đình, vì sẽ ăn cơm nhà nước.

Phân tích:

1 - Gieo nhân Ác pháp: Đây là biểu hiện ở phương diện thân - hành động bất thiện gây khổ cho bản thân và người khác:  Rủi ro té ngã tử vong khổ đau cho bản thân và gia đình, rớt trúng người khác thì làm chết người) và những người xem hành động của anh chàng này sẽ có người bắt chước giống anh ta vì ngưỡng mộ và có thể gây ra chấn thương, có người đã chết do chơi trò mạo hiểm này. Cha mẹ có con như này chắc lúc nào cũng hồi hộp, đứng tim, ăn ngủ không ngon. Người xem thì hồi hộp, chủ toà nhà cũng rung sợ vì sợ anh chàng té ngã, ảnh hưởng đến danh tiếng toà nhà.

2 - Nguồn gốc của ác pháp thân : Vì vô minh nên đắm chìm trong sự Si mê, Si mê được nổi tiếng, được người khác ngưỡng mộ, anh ta sống chỉ nghĩ cho bản thân, sống vì bản ngã, không quan tâm cho cha mẹ, người khác. 

3- Nghiệp quả bất thiện: Anh chàng này đã bị cảnh sát bắt và có thể bị truy tố từ 03-05 năm tù. Nếu anh ta không ăn năn hối cải, anh ta sẽ gặp nhiều điều nguy hiểm trong tương lai. Nếu có tai nạn xảy ra, thì anh ta sẽ chịu sự châm chọc, chế giễu, không còn ai nhớ đến anh ta để làm gì.

2- Chơi trò đấu bò, dùng cây sắt đâm vào con bò để thoả mãn niềm vui cho mọi người

Phân tích:

1 - Gieo nhân Ác pháp: phương diện Thân gây ra hành động bất thiện: Đâm mũi sắt vào con bò để hạ gục.

2- Nguồn gốc ác pháp thân: Vì si mê được nổi tiếng, khẳng định cái tôi, yêu quý bản ngã.

3- Nghiệp quả bất thiện: Ác nghiệp gây khổ cho bản thân - Có thể bị bò đâm húc gây cho bản thân chấn thương hoặc tử vong - đã có nhiều vụ tai nạn do đấu bò và gây khổ cho loài vật - con bò sẽ bị đau đớn bởi sự hành hạ của những mũi sắt và sau đó bị giết thịt. Gieo nhân ác thì không thể nào hái được quả lành. Một khi bị tai nạn, chấn thương hay tử vong thì sẽ chẳng có ai nghĩ đến mình, mà chỉ toàn là lời chê bai.

3- Làm nghề đùa giỡn với cá sấu để mua vui cho mọi người giải trí, Ở Thái Lan , người ta làm trò đùa giỡn cho tay, cho mặt vào miệng cá sấu, mục đích để mọi người trên sân khấu phấn khích.

- Anh chàng này biểu diễn đưa tay vào miệng cá sấu, cá sấu cắn tay và xoay mình làm đứt liền bàn tay của anh chàng

- Anh chàng này thì bị cá sấu cắn vào mặt khi đưa mặt vào miệng cá sấu.

Phân tích:

1 - Gieo nhân Ác pháp: phương diện Thân gây ra hành động bất thiện: Dùng cá sấu chọc giỡn, mua vui cho mọi người mà không nghĩ đến bản thân sẽ bị nguy hiểm.

2- Nguồn gốc ác pháp thân: Tham lam, và si mê. Vì mê tiền bạc nên làm nghề quá nguy hiểm, si mê thể hiện bản ngã, thể hiện cái tôi thuần phục được con cá sấu.

3- Nghiệp quả bất thiện: Đây là nghề nghiệp bất thiện: Gây đau khổ cho chúng sanh, con vật hãy để chúng sống một cách tự nhiên, nuôi nhốt, rồi huấn luyện chúng, đến lúc chúng không nghe lời, cắn vào tay, cắn vào mặt gây chấn thương suốt đời.

Lời Khuyên giải:

- Mỗi người trong chúng ta khi đi chơi hãy chọn những nơi du lịch mà không gây đau khổ cho người khác và chúng sinh, vì nếu chúng ra càng thích đi xem độc lạ thì họ sẽ còn công việc bất thiện đó, và nhiều con vật cũng chịu khổ từ đó, nơi đó sẽ sản sinh ra từ trường ác. Nếu chúng ta reo vui, ủng hộ việc làm bất thiện thì chúng ta cũng đang gieo nghiệp bất thiện, với từ trường bất thiện tương ưng.

- Đừng làm các hành động nguy hiểm có thể gây tổn thương đến chính mình và người khác chỉ vì muốn thể hiện bản ngã.

- Lời Đức Trưởng Lão Thích Thông Lạc đã dạy: "Sống không làm khổ mình, khổ người và khổ tất cả chúng sinh".